آيين نامه راهنمايي و رانندگي مناطق آزاد تجاري ـ صنعتي جمهوري اسلامي ايران

اكثريت وزراي عضو شوراي عالي مناطق آزاد تجاري ـ صنعتي جمهوري اسلامي ايران در جلسه مورخ 9/7/1373 با توجه به اختيار تفويضي هيأت وزيران(‌موضوع تصويب‌نامه شماره.16632/ت30هـ مورخ 13/2/1373) به استناد بند (‌د) ماده 4 قانون چگونگي اداره مناطق آزاد تجاري ـ صنعتي جمهوري اسلامي‌ايران ـ مصوب 1372 ـ و با عنايت به تاييد مقام معظم فرماندهي كل قوا، آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي مناطق آزاد تجاري ـ صنعتي جمهوري اسلامي ايران را‌به شرح زير تصويب نمودند:

آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي مناطق آزاد تجاري ـ صنعتي جمهوري اسلامي ايران
مصوب 1373,07,09با اصلاحات و الحاقات بعدي

فصل اول ـ تعاريف

ماده 1 ـ اصطلاحات و كلماتي كه در اين آيين‌نامه به كار برده شده، داراي معاني زير است:

1) وسيله نقليه غير موتوري: وسيله نقليه زميني كه نيروي محركه آن از موتور نباشد.

2) وسيله نقليه موتوري: وسيله نقليه زميني كه نيروي محركه آن به وسيله موتور تأمين مي‌شود.

3) وسيله نقليه برقي: وسيله نقليه زميني كه نيروي محركه آن به وسيله موتور برقي تأمين مي‌شود.

4) وسيله نقليه ريلي: وسيله نقليه زميني كه بر روي ريل حركت كند.

5) يدك: وسيله نقليه‌اي كه توسط وسيله نقليه ديگر كه داراي نيروي محركه و سيستم فرمان و هدايت است، كشيده مي‌شود.

6) شبه يدك: يدكي كه قسمتي از وزن آن روي كشنده قرار دارد.

7) راننده: شخصي كه وسيله نقليه را هدايت مي‌كند.

8) عابر پياده: شخصي كه وسيله نقليه را هدايت مي‌كند.

9) مسافر: شخصي كه به منظور جابجايي از نقطه‌اي به نقطه ديگ از انواع وسايل نقليه استفاده مي‌كند.

10) سواري: وسيله نقليه موتوري زميني داراي چهار چرخ كه براي جابجايي حداكثر شش مسافر (‌با راننده) ساخته شده باشد.

11) استيشن: نوعي سواري كه ظرفيت آن با راننده حداقل 7 نفر و حداكثر 9 نفر باشد.

12) ميني‌بوس: نوعي سواري كه ظرفيت آن با راننده حداقل 10 نفر و حداكثر 21 نفر باشد.

13) اتوبوس: وسيله نقليه موتوري زميني مسافربري كه ظرفيت آن با راننده حداقل 22 نفر باشد.

14) اتوبوس چند كابينه: اتوبوسي كه چند كابين را به صورت شبه يدك مي‌كشد.

15) سرويس مدارس: وسيله نقليه موتوري زمين كه با دارا بودن علائم مشخصه براي رفت و آمد دانش‌آموزان مدارس اختصاص مي‌يابد.

16) وسيله نقليه آموزشي: وسيله نقليه موتوري زميني كه براي تعليم رانندگي اختصاص داده شود و داراي دو كلاچ و دو ترمز و دو آينه باشد.

17) وسيله نقليه امدادي: وسيله نقليه موتوري زمين مخصوص خدمات انتظامي، آتش‌نشاني، بهداشتي، درماني و تعميرات اضطراري برق، گاز و آب و ساير‌موارد با كسب مجوز قبلي.

18) موتورسيكلت: وسيله نقليه زميني كه داراي دو يا سه چرخ با اطاقك پهلو (‌سايدكار) يا بدون آن و مجهز به يك موتور محركه باشد.

19) دوچرخه: وسيله نقليه زميني كه لااقل داراي دوچرخ باشد و منحصراً با نيروي عضلاني شخصي كه سوار آن است، به وسيله پدال يا اهرمهاي دستي حركت ‌نمايد.

20) خانه ساير (‌كاروان): وسيله نقليه غير موتوري كه براي سكونت و يا استفاده به عنوان محل كار استفاده شده و عرض آن از 5/2 متر و طول آن از 11 متر‌بيشتر نباشد.

21) آمبولانس: وسيله نقليه موتوري با تجهيزات امدادي درماني كه براي جابجايي بيمار و يا مصدوم ساخته شده است.

22) ماشين آتش‌نشاني: وسيله نقليه موتوري زميني با علائم و تجهيزات و رنگ ويژه كه براي امداد و نجات و اطفاي حريق ساخته شده است.

23) وزن مجاز: مجموع وزن وسيله نقليه و بار آن.

24) وسيله نقليه باربري: وسيله نقليه موتوري زميني كه براي حمل بار ساخته شده و كابين راننده از قسمت بار بوسيله ديواره‌اي مقاوم مجزا باشد.

25) وانت: وسيله نقليه باربري با حداكثر ظرفيت بارگيري 2 تن.

26) كاميونت: وسيله نقليه باربري با ظرفيت بارگيري بين 2 تن الي 5/3 تن.

27) كاميون: وسيله نقليه باربري با ظرفيت بارگيري بين 5/3 تن الي 16 تن.

28) كاميون اطاقدار: كاميوني كه حداكثر ارتفاع ديواره مقاوم اطاق بار آن از كف اطاق 5/1 متر باشد.

29) كاميون لبه‌دار: كاميوني كه حداكثر ارتفاع ديواره مقاوم اطاق بار آن از كف اطاق 80 سانتي‌متر باشد.

30) كاميون تيغه‌دار: كاميوني كه قسمت بار آن به وسيله تيغه‌اي طولي به دو نيمه مساوي مجزا شده باشد.

31) كاميون كفي: كاميوني كه قسمت بار آن فاقد ديواره باشد.

32) كاميون مسقف: كاميوني كه قسمت بار آن به صورت محفظه فلزي سرپوشيده ساخته شده است.

33) كاميون يخچالدار: كاميون مسقف كه قسمت بار آن داراي تجهيزات برودتي باشد.

34) كاميون تانكر: كاميوني كه قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و براي حمل انواع مايعات ساخته شده است.

35) كاميون بونكر: كاميوني است كه قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و براي حمل انواع مايعات ساخته شده است.

36) كاميون ميكسر: كاميوني كه قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و داراي دستگاه مخلوط ‌كن باشد.

37) كاميون كمپرسي: كاميون اطاقداري كه تخليه بار آن به وسيله دستگاه كمپرس انجام مي‌شود.

38) وسيله نقليه جرثقيل‌دار: وسيله نقليه باربري كه قسمت بار آن مجهز به دستگاه جرثقيل باشد.

39) تراكتور باركش: وسيله نقليه موتوري زميني كه باي كشيدن يدك باركش ساخته شده است.

40) تراكتور كشاورزي: وسيله نقليه موتوري زميني كه براي كارهاي كشاورزي ساخته شده است.

41) كشنده: وسيله نقليه موتوري زميني كه انواع يدكي و شبه يدك بارگير به آن متصل و با نيرو آن كشيده مي‌شود.

42) تريلر: وسيله نقليه باربري با ظرفيت بارگيري 24 تن كه از مجموع كشنده و شبه يدك تشكيل شده باشد.

43) راه: كليه معابري كه براي عبور و مرور اختصاص يابد.

44) سواره‌رو: قسمتي از سطح راه كه براي تردد يا توقف وسايل نقليه اختصاص يابد.

45) پياده رو: قسمتي از سطح راه در امتداد سواره‌رو كه براي عبور عابرين پياده مجزا شده باشد.

46) گذرگاه عبور عابر پياده: قسمتي از عرض سواره‌رو كه به وسيله علايم مخصوص براي عبور عابر پياده مشخص شده باشد.

47) كوچه: راهي در مناطق مسكوني كه حداكثر عرض آن 6 متر باشد.

48) خيابان: راهي در مناطق مسكوني كه عرض آن بيش از 6 متر باشد.

49) جاده: راهي است در خارج از محدوده شهرها.

50) خيابان اصلي: خياباني كه در برخورد با خيابان ديگر عريض‌تر باشد يا با نصب علايم راهنمايي، اصلي تلقي شود.

51) خيابان فرعي: خياباني كه در برخورد با خيابان ديگر كم عرض‌تر باشد يا با نصب علايم راهنمايي، فرعي تلقي شود.

52) جاده اصلي: جاده‌اي كه در برخورد با جاده ديگر عريض‌تر باشد يا با نصب علايم راهنمايي، اصلي تلقي شود.

53) جاده فرعي: جاده‌اي كه در برخورد ديگر كم عرض‌تر باشد يا با نصب علايم راهنمايي، فرعي تلقي شود.

54) بزرگ‌راه: راهي كه مسير رفت و برگشت آن از يكديگر مجزا و در هر سمت حركت حداقل داراي دو خط عبور باشد.

55) اتوبان (‌شاهراه): راهي بدون تقاطع هم سطح كه اطراف آن محصور و مسير رفت و برگشت آن از يكديگر مجزا و در هر سمت حركت حداقل داراي دو خط‌عبور و شانه با عرض سه متر يا بيشتر باشد.

56) پاركومتر: دستگاهي كه بكارگيري آن در زمان معين به وسايل نقليه اجازه توقف مي‌دهد.

فصل دوم ـ شماره گذاري و نقل و انتقال مالكيت

ماده 2 ـ هر وسيله نقليه موتوري زميني و يدك و شبه يدك متصل كه بر اساس مقررات مناطق آزاد وارد شده و در منطقه به كار گرفته مي‌شود، بايد داراي پلاك‌مخصوصي باشد كه در منطقه مربوط ارائه شود.
‌راندن و يا به كارگيري وسيله نقليه‌اي كه شماره‌گذاري ‌نشده و يا شماره آن غير مجاز است همچنين گذاردن اين قبيل وسايل نقليه در اختيار اشخاص ديگر ممنوع‌است، مگر آنكه قبلاً از راهنمايي و رانندگي منطقه مربوط مجوز دريافت شده باشد.

ماده 3 ـ مالكين وسايل نقليه مذكور در ماده 2 يا نماينده قانوني آنان موظفند جهت شماره‌گذاري و اخذ پلاك و برگ تأييد مالكيت وسيله نقليه خود به راهنمايي‌و رانندگي مربوط مراجعه و فرمهاي مخصوص را تنظيم و امضا نمايند و به ضميمه مدارك مورد نياز تسليم كنند.‌مأمورين راهنمايي و رانندگي منطقه از حركت‌اتومبيل‌هايي كه در موعد مقرر شماره‌گذاري نشده‌اند جلوگيري به عمل خواهند آورد.

ماده 4 ـ پلاك صرفاً به اشخاص حقيقي و يا حقوقي مالك وسايل نقليه تعلق مي‌گيرد و كليه مسووليتهاي ناشي از استفاده غير مجاز از آن نيز به عهده آنان ‌مي‌باشد.

ماده 5 ـ نقل و انتقال مالكيت وسيله نقليه و اطلاعات مورد نياز به وسيله متصدي شماره‌گذاري در برگ تأييد مالكيت اتومبيل ثبت مي‌شود.

ماده 6 ـ فروشنده مكلف است در هنگام فروش وسيله نقليه خود، پلاك و فرم مخصوص تنظيم شده را جهت استفاده مجدد خود به واحد شماره‌گذاري تحويل ‌دهد.

ماده 7 ـ در صورت نقل و انتقال مالكيت وسيله نقليه خريدار موظف است بلافاصله پس از خريداري برابر مفاد ماده 2 نسبت به شماره‌گذاري وسيله نقليه و اخذ ‌پلاك جديد و برگ تأييد مالكيت به نام خود اقدام نمايد.

ماده 8 ـ اشخاصي كه وسايل نقليه آنان در خارج از محدوده مناطق آزاد شماره‌گذاري شده، مي‌توانند برابر دستورالعملي كه از طرف سازمان اعلام مي‌شود، براي‌وسيله نقليه خود مطابق مفاد اين آيين‌نامه پلاك اخذ نمايند، پلاك قبلي اين قبيل وسايل نقليه مادام كه در منطقه بكارگرفته مي‌شوند در سازمان منطقه نگهداري‌مي‌شود و اطلاعات آنها به نيروي انتظامي منتقل مي‌گردد.

ماده 9 ـ سازمان منطقه در موارد زير مي‌تواند از انجام شماره‌گذاري خودداري نمايد:
1) در صورتي كه وسيله نقليه معيوب بوده، يا به جهات فني بكارگيري آن در منطقه خطرناك باشد.
2) چنانچه اصالت وسيله نقليه احراز نشود.
3) هر گاه حقوق و عوارضي كه به موجب مقررات سازمان منطقه به وسيله نقليه تعلق مي‌گيرد، پرداخت نشده باشد.
4) چنانچه وسيله نقليه داراي علايم و تجهيزات پيش‌بيني شده در اين آيين‌نامه نباشد.
5) هر گاه بيش از پنج سال از زمان ساخت وسيله نقليه گذشته باشد، مرگ با اجازه سازمان منطقه.
6) موتورسيكلت‌هايي كه موتور آنها دو زمانه باشد.

ماده 10 ـ شماره‌گذاري وسيله نقليه از طريق تحويل پلاك و برگ تأييد ملايكت به مالك وسيله نقليه و يا نماينده قانوني وي انجام خواهد شد. انواع پلاكها و‌ابعاد و رنگهاي آنها براي وسايل نقليه مختلف همچنين مدارك مورد نياز براي شماره‌گذاري و چگونگي ارائه سرويس‌هاي مربوط به شماره‌گذاري به وسيله‌دستورالعملي كه با هماهنگي سازمان مربوط و راهنمايي و رانندگي تهيه خواهد شد تعيين مي‌شود.

ماده 11 ـ راهنمايي و رانندگي پس از شماره‌گذاري وسيله نقليه سندي كه حاوي اطلاعات مربوط به مشخصات وسيله نقليه و نقل و انتقالات مالكيت آن و‌مشخصات خريدار و فروشنده باشد، صادر و در اختيار مالك يا نماينده قانوني وي مي‌گذارد.

ماده 12 ـ هر گاه برگ ما لكيت يا پلاك وسيله نقليه مفقود يا ضايع شود، مالك وسيله نقليه موظف است حداكثر ظرف 48 ساعت شخصاً يا به وسيله نماينده‌قانوني خود جهت اخذ المثني برگ تأييد مالكيت و يا پلاك جديد به واحد شماره‌گذاري مراجعه و برابر دستورالعمل مربوط اقدام كند.

ماده 13 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند به سازندگان و فروشندگان و حمل‌كنندگان و واردكنندگان و صادركنندگان وسايل نقليه فقط جهت عرضه نمودن و يا‌حمل و نقل آنها از محلي به محل ديگر بدون انجام تشريفات شماره‌گذاري پلاك موقت با مدت اعتبار تعيين شده تحويل دهد.

ماده 14 ـ اشخاصي كه به عنوان وسيله نقليه تحت مالكيت خود پلاك اخذ نموده‌اند، صرفاً مجاز به استفاده از آن روي همان وسيله نقليه خواهند بود.

ماده 15 ـ وسيله نقليه با پلاك ترانزيت كه از طريق مبادي ورودي، وارد مناطق آزاد مي‌شود، چنانچه راننده يا مالك آن تمايل به استفاده از وسيله را داشته باشد،‌پس از انجام تشريفات لازم از طريق سازمان، براي مدت زمان معين پلاك موقت دريافت مي‌نمايد.

ماده 16 ـ وسيله نقليه‌اي كه در مناطق آزاد شماره‌گذاري شده پس از تشريفات گمركي به مدت مربوط به ورود اتومبيل‌هاي خارجي مجوز تردد موقت ساير نقاط‌ كشور دريافت خواهد كرد.

تبصره1 (اصلاحي 24ˏ09ˏ1384)ـ وسايل نقليه شماره‌گذاري شده در منطقه آزاد چابهار مي‌توانند تا شعاع 30 كيلومتري از مرز منطقه آزاد تردد نمايند (‌محور چابهار ـ ايرانشهر تا پليس ‌راه).
‌سازمان منطقه با هماهنگي گمرك و نيروي انتظامي نحوه اجراي صحيح اين تبصره را تدوين خواهند نمود.

تبصره 2(الحاقي 24ˏ09ˏ1384)- خودرو‌هاي سواري كه از طريق منطقه آزاد چابهار وارد كشور مي‌شوند تا سقف يكصد دستگاه با تأييد نيروي انتظامي مي‌توانند تا منطقه نيك‌ شهر تردد نمايند.

تبصره 3 (الحاقي 27ˏ09ˏ1387)- با عنايت به اتصال منطقه آزاد تجاري - صنعتي اروند به سرزمين اصلي خودروهاي پلاك گذاري شده مجازند تا شعاع چهل كيلومتري مطابق محدوده نقشه پيوست كه تأييد شده به مهر «پيوست تصويبنامه هيئت وزيران» است و ماشين آلات سنگين راه سازي از جمله لودر، فينيشر، گريدر، غلطك، ترينچر و اسكوي پير در حد نياز استان تا پليس راه هاي ورودي به استان تردد نمايند.

فصل سوم ـ گواهينامه رانندگي

ماده 17 ـ هر كس بخواهد با هر نوع وسيله نقليه موتوري در محدوده مناطق آزاد رانندگي نمايد بايد داراي گواهي‌نامه معتبر رانندگي مربوط به آن وسيله باشد.

ماده 18 ـ گواهي‌نامه‌هاي رانندگي معتبر عبارتند از:
1 ـ گواهي‌نامه‌هاي صادر شده در داخل كشور.
2 ـ گواهينامه‌هاي خارجي معتبر مورد تأييد مناطق آزاد.

فصل چهارم ـ معاينه وسايل نقليه

ماده 19 ـ كليه وسايل نقليه موتوري بايد داراي برگ معتبر معاينه فني (‌تأييد صحت فني) كه به وسيله راهنمايي و رانندگي هر منطقه آزاد صادر مي‌شود باشند.
‌راندن وسايل نقليه موتوري فاقد برگ معتبر معاينه فني ممنوع است.
‌برگ معاينه فني بايد همواره در دسترس و قابل ارائه باشد.
‌مدت اعتبار برگ معاينه فني را راهنمايي و رانندگي معين مي‌نمايد.

ماده 20 ـ هر گاه در وسيله نقليه عيب و نقص فني بروز نمايد و يا از وضعيت استاندارد خارج شود و يا تردد و به كارگري آن خطرناك و ناامن تشخيص داده شود،‌راهنمايي و رانندگي هر منطقه ضمن اخذ برگ معاينه فني، وسيله نقليه را به تعميرگاه هدايت مي‌كند و تا زماني كه صحت فني وسيله نقليه تأييد نشده باشد تردد‌و بكارگيري آن مجاز نخواهد بود.

ماده 21 ـ راهنمايي و رانندگي هر منطقه مي‌تواند موارد معاينه فني و استانداردهاي هر قسمت را مشخص و اعلام نمايد.

ماده 22 ـ چنانچه سازمان هر يك از مناطق آزاد براي ايمني تردد و يا جلوگيري از آلودگي محيط زيست نصب تجهيزاتي را بر روي وسايل نقليه ضروري اعلام‌ نمايد همگان موظف به رعايت آن مي‌باشند.

ماده 23 ـ راهنمايي و رانندگي هر منطقه بر حسب ضرورت مي‌تواند صدور برگ معاينه فني را براي مدت يك سال به اشخاص حقيقي و يا حقوقي واگذار نمايد‌و تمديد آن براي دوره‌هاي يكساله بلامانع است.

ماده 24 ـ برگ و برچسب معاينه فني در مركز مجاز معاينه فني وسايل نقليه كه براي بازديد صحت قسمتهاي مختلف وسيله نقليه و رعايت مقررات و‌استانداردهاي مربوط به آن آماده شده به وسيله بازديدكننده فني صادر مي‌شود. بازديدكننده فني شخصي است كه تمام مقررات و استانداردهاي معاينه فني را‌مي‌داند.

ماده 25 ـ در موارد زير راهنمايي و رانندگي هر منطقه مي‌تواند از صدور مجوز انجام معاينه فني براي تعميرگاه‌ها و يا اشخاص خودداري كرده و يا مجوز صادره‌را باطل نمايد:
1) در صورتي كه مسئول مركز معاينه و يا بازديدكننده فني داراي سابقه محكوميت كيفري مؤثر باشد.
2) در صورتي كه مركز معاينه فني در وضعيت و شرايط استاندارد نباشد.
3) در صورتي كه مركز معاينه فني بدون رعايت ضوابط، برگ معاينه صادر نموده باشد.
4) در صورتي كه بازديدكننده فني بدون بازديد از وسيله نقليه برگ معاينه فني صادر كره باشد.

ماده 26 ـ مجوز صدور برگ معاينه فني وسايل نقليه قابل انتقال به ديگران نيست.

ماده 27 ـ براي هر مركز مجاز معاينه فني و بازديدكننده فني از طرف راهنمايي و رانندگي هر منطقه معرفي نامه صادر خواهد شد.

ماده 28 ـ مراكز مجاز معاينه فني به وسيله يك تابلو مخصوص مشخص مي‌شوند كه در هنگام ابطال مجوز بايد آنرا عودت دهند.

ماده 29 ـ بازرسان راهنمايي و رانندگي هر منطقه در هر زمان مي‌توانند از نحوه عمل مراكز معاينه فني و دفاتر و مدارك مربوط بازديد به عمل آورند و مسوولين‌ مراكز ملزم به همكاري مي‌باشند.

ماده 30 ـ به وسيله مناطق آزاد براي بازديد فني (‌بازديد به وسيله نيروي انتظامي انجام مي‌شود) و صدور برگ معاينه فني و برچسب، مبلغي (‌طبق آيين‌نامه‌ اجرايي اخذ عوارض در مناطق تجاري ـ صنعتي) به عنوان تعرفه تعيين مي‌شود كه هنگام مراجعه بايد پرداخت شود.

ماده 31 ـ مشخصات دستگاه‌هاي لازم براي بازديد فني از سوي راهنمايي و رانندگي هر منطقه تعيين و اعلام مي‌شود و مراكز معاينه فني بايد دستگاه‌هاي مذكور‌را در مدت زمان تعيين شده تهيه و مورد استفاده قرار دهند.

ماده 32 ـ هر مركز مجاز معاينه فني بايد دفتري را به منظور ثبت مشخصات وسايل نقليه مورد بازديد اختصاص دهد.

فصل پنجم ـ تصادفات

ماده 33 ـ راننده هر وسيله نقليه كه مرتكب تصادف منجر به جرح يا فوت شود، موظف است صحنه تصادف را حفظ كرده و مراتب را در اسرع وقت به راهنمايي‌و رانندگي منطقه اطلاع دهد و مادام كه تشريفات مربوط به رسيدگي به تصادف وسيله كارشناسان خاتمه نيافته از تغيير وضعيت صحنه تصادف خودداري كند،‌ليكن در تصادفات منجر به خسارات چنانچه وسيله نقليه قابل حركت باشد راننده ملزم است آن را در نزديكترين محلي كه موجب سد معبر نشود براي رسيدگي‌ و بازديد متوقف سازد.

تبصره ـ چنانچه راننده وسيله نقليه مراتب وقوع تصادف را اطلاع ندهد، مالك وسيله نقليه و ساير سرنشينان موظف به دادن اطلاع مي‌باشند.

ماده 34 ـ رسيدگي به كليه تصادفات رانندگي در مناطق آزاد به وسيله كارشناسان راهنمايي و رانندگي هر منطقه كه براي اين منظور آموزش ديده‌اند، با تنظيم‌ فرمهاي مربوط انجام پذيرفته و به مراجع صلاحيتدار ارسال مي‌شود.

ماده 35 ـ رانندگان و سرنشينان وسيله نقليه‌اي كه تصادف نموده‌اند در صورت وقوع جرح موظفند كمكهاي مورد نياز را به مجروحين نموده نسبت به اعزام ‌آنان به مراكز درماني اقدام نمايند.

ماده 36 ـ چنانچه رانندگان و سرنشينان وسيله نقليه‌اي كه تصادف نموده قادر به رساندن مصدومين به مراكز درماني نباشد ساير افراد حاضر به شرط داشتن ‌توانايي موظفند ضمن انجام كمكهاي لازم در صورت نياز، مصدومين را به مراكز درماني منتقل كنند. در اين گونه موارد مأمورين فقط اجازه دارند مشخصات‌كمك دهنده را ثبت نمايند.

ماده 37 ـ مراكز درماني در هر صورت ملزم به پذيرش مصدومين ناشي از تصادفات و انجام اقدامات لازم در اين زمينه مي‌باشند.

ماده 38 ـ مراكز درماني و پزشكان ملزم به تكميل فرم گزارش رجوع مصدومين تصادفات و شرح اقدامات انجام شده براي هر يك از آنان و ارسال به راهنمايي و‌رانندگي منطقه مي‌باشد.

ماده 39 ـ چنانچه در هنگام معالجه مصدومين يا ساير بيماران مشخص شود رانندگان آنان در آينده سبب خطر براي خود و سايرين خواهند شد پزشك معالج ‌بايد مراتب را به راهنمايي و رانندگي منطقه اطلاع دهد.

ماده 40 ـ راننده هر وسيله نقليه‌اي كه با وسايل نقليه در حال توقف، حيوانات، علايم راهنمايي، چراغ برق، درخت و ساير اجسام تصادف نمايد، بايد مراتب را‌به راهنمايي و رانندگي منطقه اطلاع دهد.

ماده 41 ـ تعميرگاه‌ها و توقف ‌گاهها موظفند ظرف 24 ساعت پس از رويت وسيله نقليه‌اي كه آثار تصادف و برخورد در آن وجود دارد مراتب را به راهنمايي و‌رانندگي منطقه اطلاع دهند.

ماده 42 ـ راهنمايي و رانندگي هر منطقه مي‌تواند به منظور كاهش ميزان تصادفات، رانندگان مقصر را تحت آموزش مجدد قرار دهند.

فصل ششم ـ تجهيزات

ماده 43 ـ اشخاص حق ندارند هيچ نوع وسيله نقليه‌اي را كه فاقد لوازم و تجهيزات مذكور در اين فصل، يا داراي لوازم و تجهيزات مخالف مقررات باشد، در‌راهها برانند يا براي رانندگي در اختيار ديگري بگذارند.

ماده 44 ـ كليه وسايل نقليه موتوري داراي چهار چرخ يا بيشتر، حداقل بايد داراي چراغ‌هايي به شرح زير باشند:
1 ـ دو چراغ با نور سفيد در طرفين جلو كه نور آنها قابل تبديل به سمت بالا و پايين باشد، به نحوي كه به وسيله نور بالا اشخاص و يا اشيا از فاصله 150 متري و‌به وسيله نور پايين از فاصله 35 متري تشخيص داده شوند.
2 ـ دو چراغ كوچك با نور زرد يا سفيد براي تشخيص عرض وسيله نقليه در منتهي‌اليه طرفين جلو، نور اين چراغها بايد از فاصله 150 متري ديده شود.
3 ـ دو چراغ با نور قرمز جهت تشخيص عرض وسيله نقليه در منتهي‌اليه طرفين عقب، نور اين چراغها بايد از فاصله 150 متري ديده شود.
4 ـ دو چراغ كوچك با نور قرمز براي ترمز در طرفين عقب كه به محض گرفتن ترمز روشن شود، نور اين چراغها بايد از فاصله 150 متري ديده شود.
5 ـ يك چراغ به رنگ سفيد براي روشن نمودن پلاك عقب.
6 ـ يك چراغ كوچك به رنگ زرد يا سفيد در عقب كه فقط هنگام استفاده از دنده عقب روشن شود.
7 ـ دو نور تاب قرمز در طرفين عقب.

ماده 45 ـ موتورسيكلت بايد حداقل يك چراغ و حداكثر دو چراغ با نور سفيد در جلو كه تا فاصله 150 متري را روشن نمايد و يك چراغ قرمز با شيشه نور تاب‌قابل رويت از فاصله 150 متري در عقب و دو آيينه روي فرمان داشته باشد.

ماده 46 ـ هر دو چرخه بايد يك چراغ با نور سفيد در جلو كه تا مسافت 150 متري را روشن نمايد و يك چراغ قرمز و نور تاب قابل رويت از فاصله 20 متري در‌عقبي و يك زنگ يا بوق كه صداي آن از فاصله 30 متري شنيده شود، داشته باشد.

ماده 47 ـ هيچ وسيله نقليه موتوري نبايد بيش از چهار چراغ نور سفيد و زرد در جلو داشته باشد كه نوري بيش از 300 شمع توليدكننده و نور هر چراغ عقب نيز‌نبايد از 3 شمع كمتر باشد.

ماده 48 ـ وسايل نقليه موتوري سنگين كه حداقل 205 سانتي متر عرض و حداقل 9 متر طول داشته باشند مي‌توانند علاوه بر چراغ‌هاي مذكور در ماده 45 دو‌چراغ با نور زرد در جلو و سه چراغ با نور قرمز در عقب داشته باشند. استفاده از اين چراغها تنها در راههاي فاقد روشنايي مجاز است.

ماده 49 ـ وسايل نقليه موتوري با طول 6 متر يا بيشتر بايد در هر پهلو حداقل چهار چراغ كوچك با نور زرد يا قرمز يا به همين تعداد نور تاب داشته باشند.

ماده 50 ـ كليه وسايل نقليه موتوري بايد داراي حداقل چهار چراغ چشمك زن با نور زرد باشند كه دو چراغ در طرفين جلو و دو چراغ در طرفين عقب به عنوان ‌راهنما كار كنند.

ماده 51 ـ وسايل نقليه راهنمايي و رانندگي، آمبولانس، نيروي انتظامي و آتش نشاني بايد دو چراغ قرمزگردان در مرتفع‌ترين نقطه خود داشته و مجهز به آژير و‌بلندگو باشند.
‌ساير وسايل نقليه امدادي فقط از يك چراغ زرد و آژير استفاده مي‌نمايند.
‌سرويس مدارس بايد يك چراغ گردان زرد و آژير در مرتفع‌ترين نقطه خود داشته باشد.

ماده 52 ـ در مواردي كه بكارگيري چراغهاي الكتريكي، با ايمني محموله وسايل نقليه، مغايرت داشته باشد، بايد از چراغهاي ايمني و نور تاب استفاده شود.

ماده 53 ـ هر وسيله نقليه موتوري داراي چهار چرخ يا بيشتر بايد، حداقل داراي دو سيستم جداگانه ترمز باشد كه يك سيستم براي متوقف ساختن وسيله نقليه ‌و سيستم ديگر براي نگهداشتن وسيله نقليه در حال توقف بكار گرفته شود.

ماده 54 ـ هر دو چرخه موتوردار و موتورسيكلت بايد داراي دو سيستم ترمز باشد كه يكي بر روي چرخ جلو و ديگري بر روي چرخ عقب اثر نمايد.

ماده 55 ـ هر دوچرخه بايد حداقل داراي يك سيستم ترمز باشد كه بر روي چرخ عقب يا هر دو چرخ اثر نمايد.

ماده 56 ـ يدك‌ها و شبه يدك‌هايي كه ظرفيت آنها از 1400 كيلوگرم بيشتر است بايد داراي سيستم ترمز باشند.
‌نحوه ساختمان اين سيستم ترمز بايد به صورتي باشد كه در صورت قطع ناگهاني اتصال ترمز خودبخود گرفته شود و يدك يا شبه يدك را متوقف سازد.

ماده 57 ـ هر وسيله نقليه موتوري چهار چرخ يا بيشتر بايد حداقل داراي يك آينه مخصوص در داخل اطاق و يك آينه مخصوص در بيرون اطاق سمت راننده‌باشد. به نحوي كه عبور وسايل نقليه از پشت سر و پهلو براي راننده قابل رويت باشد.

ماده 58 ـ كليه وسايل نقليه موتوري داراي شش چرخ يا بيشتر بايد در پشت تمام چرخها داراي گل پخش‌كن باشند.

ماده 59 ـ هر وسيله نقليه موتوري داراي شيشه جلو بايد مجهز به دستگاهي براي پاك ‌كردن باران، برف و رطوبت شيشه باشد كه بطور خودكار يا به دلخواه‌راننده كار كند.

ماده 60 ـ تمام شيشه‌هاي وسايل نقليه موتوري بايد از نوع ايمني باشد.

ماده 61 ـ نصب شيشه‌هاي رنگي كه ديد راننده را بسيار محدود كند يا استفاده از اسپري‌هايي كه اين محدوديت را ايجاد نمايد ممنوع است.

ماده 62 ـ نصب شيشه‌هايي كه نور را كاملاً منعكس نمايد (‌با استفاده از اسپري يا عامل ديگر) روي وسايل نقليه ممنوع است.

ماده 63 ـ كليه وسايل نقليه موتوري بايد داراي منبع اگزوز باشند كه مانع از ايجاد صداي ناهنجار شود. مستقيم كردن خروجي اگزوز ممنوع است.

ماده 64 ـ تمام صندلي‌هاي وسايل نقليه موتوري بايد مجهز به كمربند ايمني باشد.

ماده 65 ـ راننده و ترك‌نشين موتورسيكلت بايد از كلاه ايمني استفاده نمايند.

ماده 66 ـ كليه وسايل نقليه موتوري بايد يك مثلث نورتاب قابل رويت از فاصله 150 متري همراه داشته باشند.
‌اتوبوسها، كاميونها و تريلي‌ها بايد حداقل داراي دو مثلث نور تاب باشند.

ماده 67 ـ كليه وسايل نقليه مسافربري بايد داراي جعبه كمك‌هاي اوليه و كپسول آتش‌نشاني مناسب باشند.

ماده 68 ـ وسايل نقليه موتوري كه راهنمايي و رانندگي اعلام نمايد بايد مجهز به دستگاه سرعت‌نگار باشند.

ماده 69 ـ عاج لاستيك چرخ‌ها وسايل نقليه در ساييده‌ترين قسمت نبايد كمتر از 2 ميلي‌متر باشد.

فصل هفتم ـ مقررات حمل و نقل بار و مسافر

ماده 70 ـ حمل مسافر و بار بيش از ظرفيت مجاز وسيله نقليه ممنوع است.

ماده 71 ـ نصب باربند و حمل بار روي سقف اتوبوس و ميني‌بوس ممنوع است.

ماده 72 ـ حمل هر گونه مواد محترقه و آتش ‌زا و سريع‌الاشتعال توسط وسايل نقليه مسافربري ممنوع است.

ماده 73 ـ وسايل نقليه مسافربري به تناسب فصل بايد داراي تجهيزات گرم‌كننده و سردكننده باشند.

ماده 74 ـ رانندگان وسايل نقليه مسافربري مكلفند در ساعات شب و با تاريك شدن هوا چراغ داخل وسيله نقليه را روشن نگهدارند.

ماده 75 ـ اتوبوسها و سرويس‌ها مدارس ملزم به داشتن يك نفر خدمه مي‌باشند.

ماده 76 ـ رانندگان وسايل نقليه باربري موظفند در هنگام بارگيري با استفاده از وسايل مناسب بار وسيله نقليه خود را كاملاً مهار نمايند و در صورت لزوم به‌وسيله پوشش آن را محفوظ نمايند هر گاه محموله يا قسمتي از آن سقوط كند راننده مسوول است.

ماده 77 ـ طول و عرض بار وسايل نقليه باربري نبايد از اطاق بار آن بيرون باشد.

ماده 78 ـ راننده يا مالك وسيله نقليه باربري مسئول خسارت وارده به راه در اثر حمل بار غير مجاز مي‌باشد.

ماده 79 ـ توزيع وسايل نقليه باربري در مكانهايي كه باكسول نصب گرديده انجام مي‌شود رانندگان وسايل نقليه باربري موظفند وسايل نقليه خود را در جهت‌ توزين به روي باسكول‌ها هدايت كنند.

ماده 80 ـ هر گاه در موقع توزين معلوم شود كه بيش از وزن مجاز بارگيري شده، بار اضافي تخليه مي‌شود.
‌مسئولين انبار كردن و حفظ بار اضافي به عهده راننده يا مالك وسيله نقليه مي‌باشد.

ماده 81 ـ مناطق آزاد مي‌توانند جهت حمل محمولاتي كه قابل تجزيه و تفكيك نبوده بيش از ظرفيت يا بزرگتر از حجم معين است، پروانه مخصوص كه حاوي ‌مشخصات و ظرفيت وسيله نقليه حمل كننده و وزن و ابعاد بار و مسير و تعداد دفعات رفت و برگشت يا مدت حمل مستمر است صادر كنند.
‌اين پروانه بايد تا پايان مدت اعتبار آن نزد راننده موجود باشد و هنگام مراجعه مامورين راهنمايي و رانندگي ارائه شود.

ماده 82 ـ حمل مايعات بايد به وسيله تانكر انجام شود و حمل مايعات در مخازن نيمه خالي ممنوع است.

ماده 83 ـ حمل مواد محترقه و آتشزا فقط با وسايل نقليه مخصوص مجاز است.

ماده 84 ـ طول و عرض وسايل نقليه برابري همان است كه بر طبق مشخصات كاتالوگ كارخانه سازنده تعيين شده ولي ظرفيت آن به وسيله شماره‌گذاري تعيين‌مي‌شود.

فصل هشتم ـ مقررات مختلف

ماده 85 ـ عابرين پياده هنگام حركت در طول راه‌هايي كه پياده‌رو دارد حق ندارند از سواره‌رو عبور كنند.

ماده 86 ـ در راه‌هايي كه پياده‌رو وجود ندارد و يا در صورت وجود به جهاتي قابل استفاده نباشد عابرين پياده موظفند هنگام حركت در طول سواره‌رو از‌منتهي‌اليه سمت چپ خود به نحوي عبور نمايند كه حركت وسايل نقليه مقابل در خلاف جهت ايشان انجام گيرد.

ماده 87 ـ عابرين پياده موظفند براي گذشتن از عرض راه حتماً از گذرگاه عابر پياده عبور نمايند.

ماده 88 ـ در تقاطع‌هاي فاقد گذرگاه عابر پياده هم سطح، عابرين پياده موظفند هنگام عبور از گذرگاه عابر پياده از چراغ راهنمايي نيز متابعت نمايند.

ماده 89 ـ عابرين پياده براي عبور از عرض راه مكلفند بطور ناگهاني از پياده‌رو داخل سواره‌رو نشده ضمن توجه به مسير عبور وسايل نقليه با احتياط از‌كوتاهترين مسير از عرض راه عبور نمايند.

ماده 90 ـ اشخاصي كه به هر عنوان بر روي راه‌ها كار مي‌كنند قبل از شروع به كار بايد علايم ايمني عبور و مرور را در محل و به لباسهاي كارگران و وسايل نقليه‌خود نصب نمايند. در غير اين صورت مأمورين موظف به جلوگيري از فعاليت آنان مي‌باشند.

ماده 91 ـ به غير از مأموران راهنمايي و رانندگي هيچ كس حق ندارد براي هدايت و حفاظت وسايل نقليه در سواره‌رو و خيابان بايستند يا قدم بزند.

ماده 92 ـ اشخاصي كه به وسيله چرخ معلولين (‌ويلچر) حركت مي‌كنند و يا كودكاني كه به وسيله كالسكه حمل مي‌شوند در حكم عابر پياده مي‌باشند.

ماده 93 ـ رانندگان وسايل نقليه در حال حركت موظفند براي جلوگيري از تصادف فاصله مناسبي را نسبت به وسيله نقليه جلويي خود حفظ نمايند. در راههايي ‌كه سرعت مجاز بيش از 60 كيلومتر در ساعت است فاصله مجاز بين وسايل نقليه يك متر به ازاي هر كيلومتر ساعت مي‌باشد.

ماده 94 ـ وسايل نقليه موتوري با طول بيش از 12 متر موقع عبور در راه‌هاي غير مسكوني بايد فاصله بيشتري با وسايل نقليه جلويي خود داشته باشند به نحوي ‌كه وسيله نقليه ديگري كه از آنها سبقت مي‌گيرد بتواند پس از سبقت مجدداً در جلوي آنها وارد مسير اوليه شود.

ماده 95 ـ وسايل نقليه‌اي كه به صورت كاروان و دسته جمعي در راهي عبور مي‌كنند نيز مشمول ماده 92 مي‌باشند.

ماده 96 ـ حركت با دنده خلاصي در سرازيري‌ها ممنوع است.

ماده 97 ـ امتناع از قبول مسافر و همچنين نرساندن مسافر به مقصد براي وسايل نقليه مسافربري عمومي در حال سرويس ممنوع است.

ماده 98 ـ رانندگان هنگام رانندگي حق صحبت با استعمال دخانيات و يا خوردن و آشاميدن را نداشته و بايد صرفاً به هدايت وسيله توجه داشته باشند.

ماده 99 ـ اشخاصي كه مواد مخدر يا مشروبات الكلي و يا داروهاي آرام ‌بخش و خواب‌آور مصرف نمايند تا رفع كامل آثار آن حق رانندگي ندارند.

ماده 100 ـ وسايل نقليه امدادي جهت انجام ماموريت فوري در صورت به كاربردن چراغ ‌گردان مخصوص يا آژير تا حدودي كه موجب تصادف نشوند مجاز به‌انجام اعمال زير مي‌باشند:
1 ـ توقف در محل ممنوعه.
2 ـ تجاوز از سرعت مجاز.
3 ـ سبقت از سمت راست وسيله نقليه ديگر.
4 ـ عبور از طرف چپ راه.
5 ـ دور زدن در نقاط ممنوعه.
6 ـ گذشتن از چراغ قرمز يا عدم رعايت علائم ديگرايست، مشروط به اينكه از سرعت وسيله نقليه در اين گونه محل‌ها تا حد امكان كاسته شود.

ماده 101 ـ وسايل نقليه امدادي كه مجاز به داشتن آژير مي‌باشند فقط در مواقعي كه براي انجام مأموريت فوريتي در حركتند بايد از آنها استفاده نمايند.

ماده 102 ـ اتومبيل‌هاي مدارس فقط در مواقع سوار و پياده كردن دانش‌آموزان حق استفاده از علايم مخصوص را دارند.

ماده 103 ـ راندن وسيله نقليه‌اي كه بيش از ظرفيت مجاز بار يا مسافر گرفته باشد ممنوع است.

ماده 104 ـ راندن وسايل نقليه در پياده‌رو يا از وسط دستجات ممنوع است.

ماده 105 ـ سوارشدن يا سواركردن اشخاص در قسمت خارجي وسيله نقليه ممنوع است.

ماده 106 ـ سوارشدن يا سواركردن اشخاص در قسمت بار و يا روي بار وسايل نقليه بار و يا روي بار وسايل نقليه باربري ممنوع است.

ماده 107 ـ درب‌هاي هر وسيله نقليه در حال حركت بايد كاملاً بسته باشد و بازكردن آنها قبل از توقف كامل مجاز نيست.

ماده 108 ـ چنانچه درب وسيله نقليه به گونه‌اي بازشود كه براي عابرين يا وسايل نقليه ديگر خطر به وجود آورد سرنشين يا راننده مسوول خواهد بود.

ماده 109 ـ رانندگان وسايل نقليه هنگام عبور از معابر و گذرگاه‌هاي تنگ يا پر جمعيت و يا در مواردي كه بيشتر از 50 متر مقابل آنها مرئي نيست مكلفند آهسته‌حركت كنند و در صورت احتمال حداكثر يا اخلال نظم و مزاحمت بر حسب مورد وسيله نقليه را كند و يا آن را متوقف سازند.

ماده 110 ـ هيچ كس حق ندارد وسيله نقليه‌اي كه متعلق به او نيست يا براي رانندگي در اختيار او گذاشته نشده را بدون اجازه كسي كه آن را در اختيار دارد از‌محل خود حركت دهد يا با آن رانندگي كند مگر مأموران انتظامي آن هم در حدود مقررات و وظايف قانوني.

ماده 111 ـ هيچ كس نمي‌تواند به شخص فاقد گواهينامه رانندگي لازم اجازه رانندگي يا وسيله نقليه خود را بدهد.

ماده 112 ـ هنگامي كه وسيله نقليه بخواهد از تقاطع بدون راه‌بند راه‌آهن بگذرد، راننده بايد در پنج متري تقاطع توقف كند درب وسيله نقليه را بازكرده و به‌صداي احتمالي عبور قطار گوش كند، چنانچه از عدم عبور قطار مطمئن شد وسيله نقليه را در دنده قرارداده، بدون عوض كردن دنده از تقاطع عبور كند.

ماده 113 ـ چنانچه مأموران راهنما در محل تقاطع راه‌آهن حضور داشته باشند عبور وسايل نقليه از تقاطع بايد با فرمان آنان انجام گيرد.

ماده 114 ـ مأموران مسئول راه مكلفند از عبور و مرور در راه‌هايي كه به واسطه خرابي يا علل ديگر خطرناك مي‌باشند تا تعمير و دفع علل خطر جلوگيري به‌عمل آورند يا از حركت برخي از انواع وسايل نقليه و يا از وسايل نقليه‌اي كه مجهز به وسايل لازم نيستند ممانعت به عمل آورند.

ماده 115 ـ حمل جنازه بايد با وسايل نقليه مخصوص انجام گيرد مگر با اجازه راهنمايي و رانندگي.

ماده 116 ـ هيچ كس حق ندارد در حالي كه سوار بر دوچرخه باشد به وسايل نقليه در حال حركت تكيه و آنها را وسيله حركت خود قرار دهد.

ماده 117 ـ تكيه نمودن و آويزان شدن اشخاص به وسايل نقليه ممنوع است.

ماده 118 ـ هيچ كس حق ندارد در حالي كه سوار بر كفش‌هاي چرخدار يا اتومبيل‌هاي اسباب بازي يا چرخ‌هاي بلبرينگ باشد در سواره‌ رو حركت كند.

ماده 119 ـ هيچ كس حق ندارد بر روي سواره ‌رو زباله يا شيشه يا قطعات فلزي و مايعات لزج بريزد و به طور كلي هر چيزي كه باعث سد راه و يا ايجاد خطر و‌انحراف وسايل نقليه از مسير حركت باشد ممنوع است.

ماده 120 ـ هر راننده بايد از علايم راهنماي و رانندگي اطاعت نمايد.

ماده 121 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند استفاده از لوازم يا تجهيزات مشخصي را براي رانندگان يا وسيله نقليه ممنوع سازد.

ماده 122 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند با هماهنگي سازمان منطقه آزاد شكل ظاهري و رنگ و نوار رنگي و تجهيزات هر نوع وسيله نقليه را بسته به نوع‌استفاده از آن تعيين و اعلام نمايد.

ماده 123 ـ در وسايل نقليه باربري اطاق خواب جزو اطاق راننده محسوب مي‌شود.

ماده 124 ـ موتورسيكلت‌ها نبايد از نيم ساعت قبل از غروب تا نيم ساعت پس از طلوع آفتاب در راههايي كه حداكثر سرعت مجاز در آنها بيش از 80 كيلومتر در‌ساعت است حركت نمايند.

ماده 125 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند در صورتي كه به سلامت جسمي يا روحي دارنده گواهينامه براي كنترل وي بر وسيله نقليه، ترديد كند وي را به مراجع‌پزشكي ذيصلاح معتمد جهت آزمايش و ارسال نتيجه، معرفي نمايد.

ماده 126 ـ هيچ كس حق ندارد به علايم راهنمايي و رانندگي صدمه بزند.

ماده 127 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند استفاده از خط عبوري در منتهي‌اليه سمت چپ راه را براي پاره‌اي وسايل نقليه ممنوع سازد مشروط بر اينكه هر مسير‌راه حداقل داراي سه خط عبور باشد.

ماده 128 ـ حمل سرنشين در داخل خانه سيار هنگام يدك‌كشي آن ممنوع است.

ماده 129 ـ راهنمايي و رانندگي هر گونه اطلاعيه يا اخطاريه را به آخرين آدرس مالكين وسيله نقليه خواهد فرستاد، پانزده روز پس از ارسال آنها تلقي بر اطلاع‌ مالك خواهد بود.

ماده 130 ـ در صورتي كه پارك وسيله نقليه موجب سد معبر شود و يا براي تردد ساير وسايل نقليه ايجاد خطر نمايد به وسيله عوامل راهنمايي و رانندگي و با‌امكانات لازم به محل مناسب انتقال مي‌يابد.
‌در اين صورت هزينه جابجايي و نگهداري وسيله نقليه علاوه بر پرداخت جريمه تخلف به عهده مالك خواهد بود.

ماده 131 ـ مسابقه گذاردن بين دو يا چند وسيله نقليه يا حركت در موازات يكديگر و راه‌ندادن به وسايل نقليه ديگر براي سبقت مجاز ممنوع است.

فصل نهم ـ علائم راهنمايي و رانندگي

ماده 132 ـ علايم راهنمايي و رانندگي كه براي كنترل و تنظيم عبور و مرور در راه‌هاي مناطق آزاد به كار مي‌رود به وسيله راهنمايي و رانندگي تعيين و در‌محل‌هاي مناسب نصب مي‌گردد. كليه رانندگان وسايل نقليه و عابرين پياده موظفند از علايم مذكور تبعيت نمايند.

ماده 133 ـ كنترل و تنظيم عبور و مرور به وسيله چراغ، تابلوها، خطوط، نوشته‌ها، مأموران انتظامي و يا هر وسيله ديگري كه بر حسب مورد مقتضي باشد به‌عمل مي‌آيد. در هر حال فرمان مأموران راهنمايي و رانندگي بر تمام علايم ديگر مقدم است.

ماده 134 ـ در محل‌هايي كه عبور و مرور به وسيله چراغ راهنمايي كنترل مي‌شود رنگ‌هاي زير براي مقاصدي كه معين شده به كار مي‌رود:
1 ـ چراغ سبز براي حركت: وسايل نقليه‌اي كه با چراغ سبز روبرو مي‌شوند حق عبور يا گردش را دارند مگر آن كه گردش به وسيله علامت ديگري ممنوع شده‌باشد در هر حال وسايل نقليه در حال گردش بايد حق تقدم وسايل نقليه‌اي كه مستقيماً مي‌روند و حق تقدم عابرين پياده‌اي كه از گذرگاه پياده‌رو در حركتند رعايت‌نمايند.
2 ـ چراغ زرد براي احتياط: وسايل نقليه‌اي كه با چراغ زرد روبرو مي‌شوند بايستي قبل از خط ايست گذرگاه عابر پياده توقف نمايند و اگر قبلاً وارد تقاطع شده‌اند ‌موظفند به حركت خود ادامه دهند و از تقاطع و گذرگاه عابر، عبور نمايند.
3 ـ چراغ قرمز براي ايست كامل: وسايل نقليه‌اي كه با چراغ قرمز روبرو مي‌شوند بايد قبل از خط ايست گذرگاه عابر پياده توقف كامل نمايند و در صورت نبودن‌خط ايست در فاصله پنج متري چراغ راهنمايي بايستند و تا روشن شدن چراغ سبز منتظر بمانند.
4 ـ چراغ چشمك زن زرد براي عبور با احتياط: وسايل نقليه مكلفند با مشاهده اين چراغ از تقاطع و گذرگاه پياده با احتياط كامل و سرعت كم عبور نمانيد.
5 ـ چراغ چشمك زن قرمز براي ايست و عبور: وسايل نقليه در صورت برخورد با اين چراغ بايد قبل از ورود به تقاطع يا گذرگاه پياده توقف كامل كنند و پس از‌اطمينان از عدم وجود خطر تصادف عبور نمايند.

ماده 135 ـ انواع خطوطي كه روي راه‌ها بايد كشيده شود مطابق نمونه‌ها منضم به آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي است.

ماده 136 ـ تابلوها بايد مطابق نمونه بين‌المللي كه ضميمه آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي است تهيه و نصب شود.

ماده 137 ـ در محل‌هايي كه چراغ قرمز يا هر نوع علايم ايست ديگر وجود دارد ممكن است به وسيله پيكان سبزي كه در كنار چراغ قرمز تعبيه مي‌شود يا با‌نصب تابلو به وسايل نقليه اجازه داده شود كه در مسير معيني حركت نمايند در اين مورد رعايت حق تقدم پيادگان و وسايل نقليه كه با چراغ سبز جهت ديگر‌اجازه عبور داشته‌اند الزامي است.

ماده 138 ـ نصب آگهي يا علامت يا تابلو يا وسايلي كه داراي شباهت با علايم راهنمايي و رانندگي باشد يا از آنها تقليد شود و يا منظور از آن، هدايت و كنترل‌وسايل نقليه باشد و يا به طريقي باعث جلوگيري از رويت علايم راهنمايي و رانندگي گردد همچنين نصب چراغ‌هاي رنگي تبليغاتي در مجاورت چراغ‌هاي‌راهنمايي به طوري كه موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است. مقامات انتظامي مي‌توانند در صورت مشاهده چنين اشيايي جهت برداشتن آنها اقدام و‌هزينه‌هاي متعلقه را دريافت نمايند.

ماده 139 ـ هيچكس حق ندارد در علايم راهنمايي و رانندگي و ديگر وسايل تنظيم عبور و مرور وسايل نقليه تغييراتي بدهد و يا در متن آن تصرفاتي نمايد.

ماده 140 ـ علايم راهنمايي و رانندگي كه به صورت نوشته به كار مي‌رود و نوشته‌هاي متن تابلوهاي راهنمايي و رانندگي بايد به دو زبان فارسي و لاتين باشد.

ماده 141 ـ رانندگاني كه قصد گردش به راست يا چپ يا توقف را دارند مكلفند از فاصله يكصد متري محل گردش يا توقف به وسيله چراغ راهنما به ترتيب زير‌علامت بدهند:
1 ـ براي گردش به راست: چراغ راهنماي سمت راست را روشن كنند.
2 ـ براي گردش به چپ: چراغ راهنماي سمت چپ را روشن كنند.
3 ـ براي توقف: چراغ راهنماي سمت راست را روشن كنند.

ماده 142 ـ رانندگان وسايل نقليه غير موتوري فاقد چراغ راهنما بايد با دست به ترتيب زير علامت بدهند:
1 ـ براي گردش به راست: دست چپ را به طرف بالا نگاهدارند.
2 ـ براي گردش به چپ: دست چپ را بطور افقي نگاهدارند.
3 ـ براي توقف: دست چپ را به طرف پايين نگاهدارند.

ماده 143 ـ علايم اخباري همچنين علايم سبقت گرفتن به شرح زير است:
1 ـ در روز بوق كوتاه.
2 ـ در شيب چند بار خاموش و روشن كردن چراغ بزرگ جلوي وسيله نقليه يا تعويض استپ هنگام سبقت گرفتن، همچنين در روز و شب براي جلب توجه‌وسايل نقليه پشت سر، استفاده از چراغ راهنما ضروري است.

ماده 144 ـ رانندگان وسايل نقليه‌اي كه مواد خطرناك حمل مي‌كنند بايد در طرفين و عقب وسيله نقليه تابلوهايي كه روي آن كلمه خطر با حروف درشت به رنگ‌قرمز نوشته شده باشد نصب كنند.

ماده 145 ـ هر گاه وسيله نقليه‌اي شب در كنار راه توقف كند و نور كافي در محل براي تشخيص اشيا از فاصله 150 متري وجود نداشته باشد راننده (‌اعم از اينكه‌داخل وسيله نقليه باشد يا خارج آن) مكلف است چراغ‌هاي كوچك جلو و خطر عقب وسيله را روشن نگهدارد.

ماده 146 ـ هر گاه در راهها، نقصي براي هر نوع وسيله نقليه موتوري ايجاد شود راننده مكلف است آن را از مسير عبور و مرور خارج و در محل مناسبي كه‌موجب سد راه و مزاحمت ساير وسايل نقليه و عابرين پياده نباشد متوقف سازد، در اين موارد و در ساير مواردي كه وسيله نقليه قادر به حركت نباشد و انتقال آن‌به محل مناسب مقدور نشود به منظور اخبار به ساير راندگان علايم ايمني به ترتيبي زير در محل قرار دهد:
‌يك مثلث نورتاب قرمز به ابعاد 30 سانتي‌متر در فاصله افتاد متري عقب و در مسير موافق عبور كاميون‌ها و تريلي‌ها و اتوبوس‌ها، مثلث مشابه ديگري در فاصله‌هفتاد متري جلو وسيله نقليه به نحوي كه كاملاً قابل رويت باشد.

ماده 147 ـ اگر وسيله نقليه‌اي كه مواد خطرناك حمل مي‌كند در ساعات و شرايط مندرج در ماده 145 در راه‌ها خارج شهر از كار بيفتد راننده موظف است كه‌علاوه بر استفاده از مثلث نور تاب يك چراغ الكتريكي قرمز با باطري در فاصله هفتاد متري جلو و يكي در فاصله هفتاد متري عقب و يكي در پهلوي وسيله‌ازكارافتاده بگذارد.

ماده 148 ـ رانندگان كليه وسايل نقليه موظفند كه از منتهي‌اليه سمت راست راه، حركت نمايند مگر در موارد زير:
‌الف ـ در موقع سبقت گرفتن از وسيله نقليه جلو.
ب ـ موقعي كه سمت راست راه به هر علتي مسدود و غير قابل عبور باشد.
ج ـ هنگام گردش به چپ.

ماده 149 ـ در بزرگراه‌ها و اتوبان‌هايي كه در هر مسير حركت سه خط عبور يا بيشتر داشته باشند حركت به صورت مستمر در مسير حركت سمت چپ ممنوع‌است مگر براي سبقت يا گردش به چپ.

ماده 150 ـ در راه‌هايي كه به وسيله موانع مخصوص يا سكو به دو قسمت تقسيم شده رانندگان موظفند از قسمت راست حركت كنند و حق ندارند از قسمت‌چپ استفاده نمايند و يا از روي موانع بگذارند.

ماده 151 ـ در راههاي يك طرفه راننده وسايل نقليه بايد در جهت مجاز عبور كند و حركت خلاف جهت مزبور ممنوع است.

ماده 152 ـ در ميادين و تقاطع‌هاي سكودار رانندگان وسايل نقليه موظفند از طرف راست ميدان و يا سكو گردش نمايند.

ماده 153 ـ وسايل نقليه چرخ لاستيكي كندرو (‌يا سرعت كمتر از 30 كيلومتر) در هنگام تردد در راههايي كه مجاز اعلام شده مكلفند از منتهي‌اليه سمت راست‌و يا محل‌هايي كه براي عبور آنها تعيين شده حركت نمايند.

ماده 154 ـ در مواقعي كه وسيله نقليه‌اي از روبروي وسيله نقليه ديگري در جهت مخالف حركت مي‌كند راننده هر يك از آنها بايستي حتي‌المقدور در طرف ‌راست خود حركت نمايد و مخصوصاً در راه‌هايي كه از هر طرف فقط يك وسيله نقليه مي‌تواند عبور كند رانندگان بايد سعي نمايند كه در هنگام عبور فاصله كافي‌بين دو وسيله وجود داشته باشد.

ماده 155 ـ در راهها و مناطقي كه ميزان سرعت رانندگي به وسيله تابلو و يا علايم ديگر راهنمايي معين نگرديده حداكثر سرعت مجاز براي رانندگان وسايل نقليه‌به قرار زير مي‌باشد:
‌الف ـ در شهرها
1 ـ در خيابان‌ها پنجاه كيلومتر در ساعت.
2 ـ در كوچه‌ها و ميدان‌ها و پيچ‌ها بيست كيلومتر در ساعت.
ب ـ در راه‌ها خارج شهر و مناطق غير مسكوني روزها 95 كيلومتر و شب‌ها 80 كيلومتر در ساعت.

ماده 156 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند در مواقع يا محل‌هاي ضروري از طريق نصب تابلو يا علايم ديگر حداقل سرعت را نيز معين و اعلام نمايد. در اين‌صورت رانندگي با سرعت كمتر از حداقل مجاز نخواهد بود.

ماده 157 ـ رانندگان حق ندارند در راهها آنقدر با سرعت كم حركت نمايند كه باعث كندي عبور و مرور يا اختلال در آن بشوند مگر آن كه براي احتراز از خطر و‌تصادف ضروري باشد.

ماده 158 ـ رانندگان وسايل نقليه موظفند در تقاطع‌هايي كه فاقد چراغ راهنما يا مأمور انتظامي يا تابلوي ايست مي‌باشد، در سرپيچ‌ها، جاده‌هاي تنگ و تپه‌ها به‌طور كلي در محل‌هايي كه موانعي در مسير حركت آنان وجود داشته باشد همچنين در مواقع بارندگي يا مه يا كولاك و امثال آنها از سرعت وسيله نقليه تا حدي ‌كه بر حسب مورد براي احتراز از خطر يا تصادف ضرورت دارد بكاهند.

ماده 159 ـ رانندگاني كه قصد سبقت گرفتن از وسايل نقليه‌اي را كه در جهت آنان حركت مي‌كنند دارند بايد پس از دادن علايم لازم فقط از سمت چپ آنها سبقت‌ گرفته و پس از سبقت و طي مسافت كافي مجدداً به طرف راست خود متوجه شوند به نحوي كه راه وسيله نقليه‌اي كه از آن سبق گرفته شده مسدود نگردد يا‌موجب تصادف نشود، سبقت گرفتن از طرف راست وسيله نقليه‌اي كه در حال گردش به چپ مي‌باشد مجاز است.

ماده 160 ـ رانندگان وسايل نقليه‌اي كه از آنها سبقت گرفته مي‌شود، بايستي راه را براي وسيله نقليه‌اي كه در حال سبقت گرفتن است بازكنند و بر سرعت خود‌ نيفزايند.

ماده 161 ـ سبقت گرفتن در موارد زير ممنوع است:
1 ـ در سرپيچ‌ها تند و سربالايي‌هايي كه ميدان ديد كم است.
2 ـ از پنجاه متر مانده به پيچ‌ها تا پنجاه متر بعد از آن يا در تقاطع راه‌ها يا در تقاطع راه‌آهن.
3 ـ در مواقعي كه ميدان ديد به هر علتي كافي نباشد.
4 ـ سبقت از وسيله نقليه‌اي كه خود در حال سبقت گرفتن است مگر در راههايي كه سه خط عبور و يا بيشتر داشته باشد.
5 ـ براي اتوبوس‌ها و كاميون‌ها و تريلي‌ها در معابر شهري.
6 ـ از يك صد متر مانده به مدخل تونل‌ها و پل‌ها تا انتهاي آنها.
7 ـ در تقاطعي كه با نصب علايم مخصوص سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.

ماده 162 ـ رعايت مقررات مربوط به حق تقدم عبور براي همه اجباري است مگر در مواردي كه به موجب مقررات خاص با علايم مخصوص راهنمايي خلاف‌اين حكم اجازه داده شده باشد.

ماده 163 ـ حق تقدم عبور وسايل نقليه در تقاطع و ميدان‌هايي كه هيچگونه علامت و چراغ راهنما وجود نداشته باشد به ترتيب زير است:
1 ـ در تقاطع‌هاي هم عرض اگر دور وسيله نقليه‌اي كه روبروي يكديگر در حركتند بخواهند با هم داخل خيابان مجاور واحدي شوند حق تقدم عبور با وسيله‌اي‌است كه به سمت راست گردش مي‌كند.
2 ـ هر گاه دو يا چند وسيله نقليه از دو يا چند راه مختلف به مدخل تقاطع هم عرض يا ميداني رسند. حق تقدم عبور يا وسيله‌اي است كه در طرف راست وسيله ‌ديگر قرار دارد.
3 ـ در سه راهها حق تقدم عبور يا وسيله نقليه‌اي است كه مستقيم حركت مي‌كند ولو اين كه عرض خياباني كه مسير آن است از عرض خيابان تلاقي كننده كمتر ‌باشد.

ماده 164 ـ در برخورد راه اصلي با راه فرعي حق تقدم با وسيله‌اي است كه از راه اصلي عبور مي‌كند. رانندگاني كه از راه فرعي وارد راه اصلي مي‌شوند بايد قبل‌از ورود به راه اصلي توقف كامل نمايند و پس از اطمينان از عدم برخورد با وسايل نقليه‌اي كه احتمالاً در راه اصلي حركت مي‌كنند وارد اين راه بشوند.

ماده 165 ـ رعايت حق تقدم براي وسيله نقليه‌اي كه از راه خصوصي يا گاراژ يا كوچه يا تعميرگاه و امثال آنها به معابر عمومي وارد مي‌شود لازم است.

ماده 166 ـ وسيله نقليه‌اي كه در حركت است به وسايل نقليه متوقفي كه در حال حركت كردن يا جلو و عقب يا دور زدن هستند حق تقدم دارد.

ماده 167 ـ در گذرگاه عابر پياده حق تقدم عبور با عابرين پياده است.

ماده 168 ـ در راههاي دو طرفه هر گاه وسيله نقليه‌اي خواهد گردش به چپ كند حق تقدم با وسيله نقليه‌اي است كه مستقيم عبور مي‌كند.

ماده 169 ـ در محل پارك كنار خيابان حق تقدم براي پارك‌كردن با وسيله نقليه‌اي است كه ضمن حركت به عقب مشغول پارك كردن است.

ماده 170 ـ راننده وسيله نقليه‌اي كه در حركت است هنگام شب يا هر موقع ديگري كه به علت كمي روشنايي نتواند اشيا و اشخاص را از فاصله 150 متري به‌خوبي تشخيص دهد بايد چراغ‌هاي آن را به ترتيب مقرر در مواد بعدي روشن نمايد.

ماده 171 ـ در خيابان‌ها و جاده‌هايي كه نور كافي وجود دارد، بايد فقط از چراغ‌هاي كوچك و در صورت خرابي ناگهاني چراغ‌هاي كوچك جلو از نور پايين ‌چراغ‌ها بزرگ استفاده شود.

ماده 172 ـ در ساعاتي كه چراغها روشن باشند اگر چند وسيله نقليه متصل با هم حركت كنند روشن كردن چراغ‌هايي كه به لحاظ محل نصبشان پوشيده مي‌شوند‌ ضرورت ندارد ولي در هر حال چراغ‌هاي جلو وسيله اول و چراغ عقب وسيله آخر بايد روشن باشند.

ماده 173 ـ رانندگان وسايل نقليه موتوري موظفند كه در جاده‌ها از نور بالا استفاده نمايند مگر در موارد زير:
1 ـ در موقع روبرو شدن با وسيله نقليه‌اي كه در جهت مخالف حركت مي‌كند، در اين صورت راننده بايستي از فاصله 150 متري از نور پايين استفاده كند.
2 ـ هنگامي كه وسيله نقليه از فاصله 150 متري عقب وسيله نقليه ديگري كه در حال حركت عبور مي‌كند مگر وقتي كه در حال سبقت گرفتن گرفتن باشد.

ماده 174 ـ قواعد گردش در تقاطع راه‌ها به شرح زير است:
1 ـ براي گردش به راست بايد وسيله نقليه را به منتهي‌اليه سمت راست هدايت كرده و كاملاً از كنار تقاطع گذشت.
2 ـ براي گردش به چپ بايستي از فاصله يكصد متري تقاطع با دادن علامت وارد مسير سمت چپ شده به طوري كه پس از ورود به تقاطع وسيله در حدود مركز‌تقاطع قرار گيرد و سپس با رعايت حق تقدم عبور وسايل نقليه‌اي كه مستقيم در حركتند با حداقل سرعت به چپ گردش نمايد به نحوي كه پس از ورود به خيابان‌مورد نظر در مجاورت محور وسط آن خيابان قرار گيرد.

ماده 175 ـ در راه‌هاي يك طرفه براي گردش به چپ رانندگان موظفند وسيله نقليه را به منتهي اليه طرف چپ راه هدايت و سپس به هدايت و سپس به چپ ‌گردش كنند.

ماده 176 ـ دور زدن در فاصله يكصد و پنجاه متري پيچ‌ها و سربالايي‌ها كه ميدان ديد كافي نيست همچنين از روي خط ممتد ممنوع است.

ماده 177 ـ عقب راندن وسيله نقليه هنگام ضرورت بايد با احتياط كامل براي احتراز از وقع هر گونه حادثه و انسداد راه عبور وسايل نقليه صورت گيرد.

ماده 178 ـ رانندگان وسايل نقليه همگاني كه مسافر ندارند بايد در ايستگاههايي كه از طرف راهنمايي و رانندگي علامت‌گذاري شده متوقف شوند مگر اينكه‌ واحد مذكور مقررات ديگري اعلام كند.

ماده 179 ـ كليه رانندگان وسايل نقليه براي سوار و پياده كردن سرنشينان خود بايستي فقط در محل‌ها مجاز و در منتهي‌اليه سمت راست سواره‌ رو توقف نمايند.

ماده 180 ـ در نقاط غير مسكوني و خراج از شهر توقف كوتاه يا طولاني حتماً بايد در پاركينگ‌هايي كه در حاشيه راه احداث شده انجام شود.

ماده 181 ـ هيچ راننده‌اي مجاز نيست وسيله نقليه‌اي را كه موتور آن روشن است ولو در محل مجاز متوقف سازند و خود از آن پياده و دور شود. در سراشيبي ‌بايد پس از توقف چرخهاي جلوي وسيله نقليه به سمت راست كنار راه استقرار يابد.

ماده 182 ـ رانندگان وسايل نقليه در موارد زير موظفند به ترتيبي كه در زير مقرر مي‌شود توقف نمايند.
1 ـ در موقع برخورد با وسيله نقليه امدادي كه دستگاه‌هاي اخبار صوتي يا بصري خود را بكار انداخته باشند بايد وسيله نقليه را به منتهي‌اليه سمت راست راه‌هدايت و عنداللزوم تا گذشتن وسايل نقليه امدادي متوقف شوند.
2 ـ قبل از ورود به تقاطعي كه فاقد علايم يا مأمور راهنمايي است بايد توقف كنند و سپس با احتياط كامل از تقاطع بگذرند.
3 ـ قبل از رسيدن به گذرگاه عابر پياده و در صورت عبور اشخاص بايد وسيله نقليه خود را متوقف سازند و با حركت دادن دست چپ رانندگان پشت سر را نيز به ‌توقف دعوت نمايند.
4 ـ هنگام برخورد با اتومبيل‌هاي مدارس كه براي سوار و پياده كردن دانش‌آموزان در حال توقف مي‌باشند.

ماده 183 ـ توقف در محل‌هاي زير ممنوع است:
1 ـ پياده‌رو و گذرگاه عابر پياده.
2 ـ مقابل مدخل خيابانها و جاده‌ها و كوچه‌ها يا مدخل اتومبيل رو ساختمان‌ها.
3 ـ داخل تقاطع.
4 ـ در فاصله پانزده متري ميداني يا تقاطع يا سه راه‌ها يا تقاطع راه‌آهن.
5 ـ پنج متري شيرهاي آب منصوب در راهها.
6 ـ پانزده متري اطراف چراغ راهنماهاي تابلوي راهنمايي كه در كنار جاده‌ها نصب شده است.
7 ـ كوچه‌ها.
8 ـ از ابتدا تا انتهاي پيچها.
9 ـ در فاصله پانزده متري مدخل گاراژهاي آتش‌نشاني، پليس و بيمارستانها.
10 ـ كنار وسايل نقليه‌اي كه خود متوقف مي‌باشند. (‌توقف دوبله)
11 ـ روي پلها و داخل تونل‌ها و معابر هوايي (‌راههايي كه بر روي پايه قرار دارند)
12 ـ در خيابان‌هايي كه پياده‌رو آنها قابل عبور نبوده و پياده اجباراً از قسمتي از سواره‌ رو عبور مي‌كنند.
13 ـ در ايستگاه‌ها وسايل نقليه عمومي و حريم آنها كه با علايم راهنمايي مشخص است.
14 ـ در محل‌هايي كه تابلوهاي توقف مطلقاً ممنوع نصب شده است.
15 ـ در هر نقطه از معابر به منظور تعمير وسيله نقليه جز در مورد ماده 146 كه بايد به ترتيب مقرر در همان ماده عمل شود.
16 ـ در محل‌هايي كه دستگاه پاركومتر نصب شده در كنار راه به علت نيانداختن سكه در داخل آن با پايان يافتن زمان معين و يا ازكارافتادن دستگاه كه علامت ‌پاركينگ ممنوع را نشان دهد.
17 ـ در سطح آسفالت جاده‌هاي دوبانده.
18 ـ در خطوط عبور بزرگراه‌ها و اتوبان‌ها.

ماده 184 ـ رانندگان موتورسيكلت بايستي در موقع رانندگي فقط روي زين موتور بنشينند و حق ندارند شخص ديگري را بر ترك سوار كنند مگر اينكه در ترك‌نيز يك زين كامل نصب شده يا موتورسيكلت داراي سايد كار باشد.

ماده 185 ـ رانندگي با دوچرخه ركابدار بدون داشتن زين محكم در محل مخصوص ممنوع است.

ماده 186 ـ دو تركه سوار كردن اشخاص روي دو چرخه ممنوع است.

ماده 187 ـ دوچرخه سواران مكلفند:
1 ـ هنگام حركت كاملاً از طرف راست راه عبور نمايند.
2 ـ در صورت تعدد دوچرخه‌سواران در يك رديف حركت كنند مگر آن كه معبري ويژه براي آنها اختصاص داده شده باد در اين صورت حق ندارند از خارج معبر‌ويژه و مخصوص عبور نمايند.

ماده 188 ـ عبور دوچرخه‌سوار از پياده‌رو و وسط دسته‌جات، بازار و نقاط شلوغ و پرتردد ممنوع است.

ماده 189 ـ رانندگان موتورسيكلت و دوچرخه حق ندارند در راهها حين رانندگي بار و اشياي ديگري حمل كنند يا حركت ورزشي نمايند يا اعمالي انجام دهند‌ كه مستلزم بر داشت دست‌هاي آنان از روي فرمان باشد.

ماده 190 ـ در ساير موارد پيش‌بيني نشده در اين آيين‌نامه، ملاك عمل آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي جاري در كشور است.

ماده 191 ـ جداول جرايم رانندگي در مناطق آزاد بر اساس ماده 45 قانون وصول برخي از درآمدهاي دولت و مصرف آن در موارد معين ـ مصوب 1369 ـ بنا به‌پيشنهاد دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد و تصويب وزارت كشور خواهد بود.

اين تصويب‌نامه در تاريخ 17/8/1373 به تاييد مقام محترم رياست جمهوري رسيده است.

حسن حبيبي - معاون اول رييس جمهور